Je staat er eigenlijk nooit bij stil in de winter. Je stelt de thermostaat in en je woning wordt lekker warm. Meestal via radiatoren maar ook vaak via vloerverwarming. Maar waar komt die warmte eigenlijk vandaan? En hoeveel warmte is dat eigenlijk? En hoe maak je die warmte?
Warmte is energie. De hoeveelheid energie meet je in Joule (J) of kilowattuur (kWh). Als je energie verbruikt dan is dat met een bepaalde hoeveelheid energie per seconde, ook wel vermogen genoemd en uitgedrukt in Watt (W).
Een Watt is een Joule per seconde. Als je een uur lang 1000 Joule per seconde verbruikt, dan is is de hoeveelheid energie een kilowattuur. Een kWh staat gelijk aan 3,6 megaJoule (MJ), want er zitten 3600 seconden in een uur, en 1000 Watt in een kiloWatt. Als mens haalt je lichaam energie uit voedsel en dat is gemiddeld 2,3 kWh per dag voor een vrouw en 2,9 kWh per dag voor een man. Ook wel bekend als 2000 kcal en 2500 kcal.
Als je huis warm is, terwijl het buiten koud is, dan lekt er voortdurend warmte naar buiten. Om het binnen warm te houden, moet je steeds warmte toevoegen. Je moet precies evenveel warmte toevoegen als er naar buiten lekt. Hoe beter je huis geïsoleerd is, hoe minder warmte er ontsnapt en hoe minder vermogen je nodig hebt om het binnen warm te houden. Daarom is isoleren het beste wat je kan doen om energie te besparen.
Een traditioneel vrijstaand huis verbruikt per jaar gemiddeld 1500 kuub aardgas. In één kuub gas dat verstookt wordt in een HR-ketel zit zo’n 30 MJ of 9 kWh aan energie. Per jaar is er dus 45000 MJ of 13500 kWh nodig.
Ons huis is goed geïsoleerd en heeft daarom ongeveer 30000 MJ of 9000 kWh aan warmte nodig per jaar. Dat is zo’n 25 kWh per dag. Anders gezien, als je continu 1000 Watt verbruikt dan is dat voldoende om het huis te verwarmen. In plaats van de warming aandoen kan je ook de hele tijd een tosti-ijzer laten branden. Of de helft van de tijd een waterkoker of stofzuiger.
Tina en ik wekken dus ongeveer 20% van de warmtebehoefte per dag op door te eten en dat te verteren, als we de hele dag thuis zijn. Dus als we acht gasten uitnodigen kunnen we de verwarming uitzetten, als we maar genoeg hapjes in huis hebben.
Dat klinkt best veel als het je vergelijkt met elektriciteit! Wij verbruiken namelijk 2500 kWh aan stroom voor onze apparaten, inclusief elektrisch koken. Maar voor verwarming heb je dus bijna vier keer zoveel energie nodig.
Stroom is duurder dan aardgas. Een kWh aan stroom kost 20 cent. Dezelfde kWh uit aardgas kost maar 7 cent, drie keer zo goedkoop! Daarom worden zoveel huizen met aardgas verwarmd. Aardgas kost dan zo’n 1000 euro per jaar voor een gemiddeld huis.
Op Kubuseiland is er geen aardgas. Er is stadsverwarming en dat is warm water die gemaakt wordt in een fabriek die verderop staat en door buizen door de wijk gepompt wordt. Hiermee wordt het water in de radiatoren of vloerverwarming verwarmd en ook het tapwater om te douchen. In sommige steden is dit duurzaam, bijvoorbeeld als restproduct van de industrie, maar in Utrecht niet. Zie www.stadsverarming.nl voor details. Wij willen graag een duurzaam huis en uiteindelijk helemaal onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Ons huis wordt full-electric, dat betekent dat alles op stroom draait. Als we dan alle stroom uit zonnepanelen halen is ons huis ook nog eens energieneutraal.
Dat klinkt dan heel duur. Gelukkig bestaat er een mooi systeem, namelijk een warmtepomp. Dat is een apparaat die warmte en koude kan scheiden. Er zit er ook een in je koelkast of vrieskist. Dit principe kan je toepassen om heel efficient je huis te verwarmen. Je moet je dan voorstellen dat je een vrieskist in de muur van je huis inbouwt, met de deur naar buiten en achterkant naar binnen. Zoals je misschien weet zit er aan de achterkant van een vrieskist of koelkast een metalen rooster die warm wordt, terwijl de binnenkant afkoelt. We gebruiken dan de achterkant om ons huis te verwarmen.
Tegelijkertijd zetten we de deur van de vriezer open. Die staat dan in contact met de buitenlucht. De vriezer probeert om de buitenlucht van de hele wereld af te laten koelen. Dat lukt natuurlijk niet. Met andere woorden, de buitenlucht warmt de vriezer op. Die warmte wordt verplaatst, “gepompt”, naar de achterkant. Er is een beetje energie nodig om die warmte te verplaatsen.
Op deze manier kunnen we voor elke Watt die nodig is voor pompen, vier Watt aan warmte krijgen. We krijgen dus drie Watt gratis van de buitenlucht!
Die achterkant gebruiken we dan om water te verwarmen en dat water gebruiken we weer voor de vloerverwarming en de douche.
Over het hele jaar hebben we dan maar 2250 kWh aan elektriciteit nodig om 9000 kWh aan warmte te krijgen (omdat we driekwart uit de buitenlucht halen). Als je 20 cent per kWh betaalt kost dat dan 450 euro per jaar. Met aardgas zou dit 650 euro per jaar kosten. Het is dus iets goedkoper in gebruik.
Helaas kost een warmtepomp wel wat in aanschaf, zo’n 10.000 euro, dus je haalt het er niet uit qua kosten. We doen het dus vooral vanwege duurzaamheid!
